Minnesteinen om det første spadestikket på Setesdalsbanen er flytta frå Grim til Kristiansand jernbanestasjon.
Etter mange år med politisk ordskifte vedtok Stortinget 8. juli 1890 endeleg å bygge bl.a. Setesdalsbanen. Eg går ikkje inn på detaljane her. Det finst ei omfattande jubileumsbok, «Fra gamp til damp. Setesdalsbanen – de første hundre år» som fortel historia på glimrande vis.
Kong Oscar II
Det første spadestikket på Setesdalsbanen blei høgtideleg teke av Kong Oscar II i Kristiansand 21. juli 1891. Det skjedde ved Brønnstykket på Grim, under stor festivitas. Fleire tusen menneske skal ha vore til stades. Kongen var i Kristiansand i samband med byen sitt 250-årsjubileum.
Setesdalsbanen 1896–1962
Setesdalsbanen kom i drift til Kile i 1895, men blei offisielt opna i 1896 då lina var ferdig heilt opp til Byglandsfjord. Banen var i drift til 1962.
Minnesmerke i 1954
Storhendinga med Kong Oscar II fekk sitt minnesmerke i 1954. Då blei minnesteinen på biletet her avduka i den såkalla «Kongeskjeringa» på Brønnstykket, like ved toglina og rett nedanfor Grimsbrua. Høvet var 100-årsjubileet for jernbanen i Norge.
Her stod steinen temmeleg anonymt plassert lenge. Bare togpassasjerane kunne sjå han i eit kort augneblink før toget hadde sust forbi.
Flytta i 1991
Steinen blei så på initiativ frå NSB og Setesdalsbanens venner flytta nokre få meter til ein meir synleg stad, til eit lite parkanlegg ved den gamle Falken-stasjonen i Kristiansand. Det skjedde 21. juli 1991, på dagen – ja på timen skriv Reidar Tveito – 100 år etter at Kong Oscar II tok det første spadestikket ved Brønnstykket i 1891. Mellom dei som var med på denne nye avdukinga var dåverande ordførar i Bygland, Sigbjørn Horverak.
Nå på jernbanestasjonen i Kristiansand
Då eg just var i Kristiansand i eit anna ærend, såg eg at minnesteinen nå står fint plassert og godt synleg ved Kristiansand jernbanestasjon. Historia bak denne siste flyttinga, som skjedde i 2022, kan du lese her.
Kjelder
- Reidar Tveito, Riksveg 9. Bruer og særtrekk langs vegen, Byglandsfjord, 2014, side 12
- Roar Olsen (red.), Fra gamp til damp. Setesdalsbanen – de første hundre år, utgjeve av Stiftelsen Setesdalsbanen, 1996, side 55–56