Postvegen – Hestevelt til Kroni

Kleiva frå Riksveg 9 oppover mot Hestevelt 31. august 2024. Foto

Vegen forbi Hestevelt og Kroni var ein del av den første køyrevegen Valle–Bykle kyrkje, og kom rundt 1879. Postvegen, den første ordentlege køyrevegen for hest og kjerre oppover i Setesdal, blei ferdig til Valle kyrkje i 1844–1846. Men der stoppa arbeidet opp. Folk i øvre delen av Valle og heile Bykle måtte framleis bruke kløvhest […]

I fotspora til setesdølane – Trebukleiva til Nilsedalane i Kristiansand

Botnen av Trebukleiva med Riksveg 9 til høgre. Foto.

Nord for Mosby gjekk den første køyrevegen oppover frå Kristiansand, dåtidas setesdalsveg, på vestsida av Riksveg 9 opp Trebukleiva til Nilsedalane. Vegen blei bygd i 1829. Då avløyste han den eldre Vestre Fjellmannsvegen, som var vegen setesdølane mykje hadde følgd fram til då når dei la ut på bytur. Den nye vegen kom opp Moldkleiv […]

Postvegen – Reimarmoen

Gamle setesdalsvegen langs Otra på Reimarmoen 5. september 2024. Foto.

På Reimarmoen heilt nord i Valle kan du følge ei godt bevart sløyfe av den gamle setesdalsvegen gjennom idyllisk skogsterreng ved breidda av Otra. Postvegen, den første ordentlege køyrevegen for hest og kjerre oppover i Setesdal, blei ferdig til Valle kyrkje i 1844–1846. Men der stoppa arbeidet opp. Folk i øvre delen av Valle og […]

Postvegen – Kroni til Moen

Me ser gamlevegen til der han går oppover gennom skogen til Kroni. Motjønni til venstre og dagens Moveg til høgre. Foto:

Den første køyrevegen ned til Moen ved starten av Byklestigen kom rundt 1879. Postvegen, den første ordentlege køyrevegen for hest og kjerre oppover i Setesdal, blei ferdig til Valle kyrkje i 1844–1846. Men der stoppa arbeidet opp. Folk i øvre delen av Valle og heile Bykle måtte framleis bruke kløvhest for å frakte varer. Det […]

I fotspora til setesdølane – den livsfarlege Auglandskleiva

Auglandskleiva ved oppstiginga frå Mosby, på veg mot byen. Utsyn mot Mosby. Foto.

Rett sør for Mosby gjekk den første køyrevegen nordover frå Kristiansand, dåtidas setesdalsveg, høgt over der Riksveg 9 ligg i dag. Kleiva var beint fram livsfarleg! Auglandskleiva blei bygd i 1794, i fjellsida ned frå Brattretsheia. Augland på Norgeskart.no Den første køyrevegen nordover frå byen blei bygd 1721–1728. Med «køyreveg» forstår me då ein veg […]

I fotspora til setesdølane – Langelands mølle til Reiersdal

Gamle setesdalsvegen ved Mølla 7. april 2024. Bak t.h. skimtar me Riksveg 9. Foto.

Frå Langelands mølle til Reiersdal i Øvrebø gjekk den gamle setesdalsvegen på vestsida av Langåna, der Riksveg 9 i dag går på austsida. «Mølla» er den idylliske eigedomen me ser på høgre hand ved søre enden av Langevatn, på veg sørover på Riksveg 9 mot Kristiansand. Her går riksvegen over Langåna på ei lita bru, […]

I fotspora til setesdølane – Buekleiv

Buekleiv med utsikt nordover mot Skottedalskleiva 18. juli 2024. Foto.

Buekleiva var ein lang bakke på den første kjerrevegen nordover frå Kristiansand, i heia mellom Mosby i Kristiansand og Homstean i Øvrebø. Det er rett sør for den berykta Skottedalskleiva. Kleiva ligg rett nord for kommunegrensa mellom Kristiansand og Vennesla, og såleis i Øvrebø i Vennesla kommune. Den lettaste måten å finne fram til staden, […]

Gamle setesdalsvegen – Moen

Gamlevegen langs Stigahyl 20. juni 2024. Foto.

Den første køyrevegen forbi Moen, under Byklestigen, kom i 1879. Postvegen, den første ordentlege køyrevegen for hest og kjerre oppover i Setesdal, blei ferdig til Valle kyrkje i 1844–1846. Men der stoppa arbeidet opp. Folk i øvre delen av Valle og heile Bykle måtte framleis bruke kløvhest for å frakte varer. Det var veldig tungvint. […]

I fotspora til setesdølane – Vassåsdalen i Øvrebø

Gamle setesdalsvegen i Vassåsdalen 15. august 2024. Foto.

I Vassåsdalen, den lange bakken frå Skarpengland oppover mot Sandripheia i Øvrebø, ligg to sløyfer av den gamle setesdalsvegen att langs bekken på austsida av Riksveg 9. Køyreveg for hest og vogn oppover i Setesdal kom på første halvdel av 1840-talet. Frå Kristiansand og nordover blei det bygd køyreveg noko tidlegare. Nordover frå Skarpengland kom […]

Auglandskleiva bru – Torridal

Auglandskleiva bru 7. september 2019. Foto.

Brua er ei steinkvelvbru på den gamle setesdalsvegen på Augland i Torridal i Kristiansand. Auglandskleiva bru er 6 m lang og 3,5 m brei. Lysopning 3,5 m. Kara kviler på ein tømmerflåte. Setesdalsvegen blei bygd i 1794 på strekninga fra Øvre Strai til Mosby, først med ei trebru. Det var lenge tvil om når steinkvelvbrua var bygd. Men C14-datering av tømmerflåten […]

Postvegen – Kristiansand

Storebekk med gamle brukar på kvar side. Foto.

Postvegen var det setesdølane kalla den første ordentlege køyrevegen (kjerrevegen) frå Kristiansand og oppover i Setesdal (Den Sætherdalske hovedvei). Dette er ei peikarside (ei lenkeside), med lenker til alle artiklane på Setesdalssida som omtaler Postvegen gjennom Kristiansand. I byen er det nok meir vanleg å tale om den gamle setesdalsvegen. Det er mest oversiktleg for meg å bruke det […]

Postvegen – Vennesla

Linbekk steinkvelvbru 26. mars 2024. Foto.

Postvegen var det setesdølane kalla den første ordentlege køyrevegen (kjerrevegen) frå Kristiansand og oppover i Setesdal (Den Sætherdalske hovedvei). Dette er ei peikarside (ei lenkeside), med lenker til dei stykka på Setesdalssida som omtaler Postvegen gjennom Vennesla. Her sør for Setesdal er det truleg meir vanleg å omtale vegen som «gamle setesdalsvegen» eller «byvegen». For mitt føremål er det […]

I fotspora til setesdølane – Skottedalskleiva

Skottedalskleiva opp frå garden Skottedal 18. juli 2024. Foto.

Skottedalskleiva var ein lang og vidgjeten bakke på den første kjerrevegen nordover frå Kristiansand, i heia mellom Mosby i Kristiansand og Homstean i Øvrebø. Ein eldre køyreveg i kleiva blei bygd rundt 1832. Attgrodde restar av denne første vegen kan me framleis finne på austsida (nedsida) av kleiva slik ho ser ut i dag. Stykket […]

Dåsneset i Valle – Setesdalsvegen 1930–1992

Setesdalsvegen 1930–1992 i framgrunnen. Bak i skogen ser me fyllinga etter den første køyrevegen frå 1873. Foto.

På Dåsneset nord-vest for Einang ligg ein fin, lang sving av den gamle setesdalsvegen att på vestsida av Riksveg 9. «Like nord for Einang møtest alle generasjonar veg», er det sagt i den store boka om Postvegen og Riksveg 9. På Dåsneset, på vestsida av dagens riksveg, ligg to fine gamle vegstykke. Eg har tidlegare […]

Riksveg 400 – Skomemoen

Starten på den gamle setesdalsvegen med Riksveg 9 til venstre. Foto.

Om lag midt mellom Storstraumen og Skomedal, på Skomemoen, ligg ei sløyfe av den gamle Setesdalsvegen lenger ut mot fjorden enn Riksveg 9 gjer i dag. Eg har ikkje klart for meg nøyaktig kva det heiter her. Skomemoen er jo svær. Men eg lurer på om det er ein eller annan stad i dette området […]

Riksveg 400 – Syrtveit sør

Stikkrenne på den gamle setesdalsvegen sør for Syrtveit 8. april 2024. Foto.

Sør for TrollAktiv, på austsida av Riksveg 9, ligg ei sløyfe av den gamle hovudvegen mellom Evje og Byglandsfjord att i skogen. Den første køyrevegen (for hest og vogn/kjerre) gjennom Setesdal, Postvegen, gjekk frå Fennefoss i Hornnes oppover langs vestsida av Otra til Gullsmedmoen. Gullsmedmoen var gamal ferjeplass for å kome over på austsida, til Salbergmoen. Det heitte […]