Koparverksdammen – Hovatn
Koparverksdammen var ein stem Sæthersdalens Kobberværk sette opp i Hovatn i Bygland rundt 1845. Sætherdalens Kobberværk var ei svær industriverksemd som var i drift bare nokre få år på slutten av 1840-talet. Det var gruvedrift etter kopar ved Straumsfjorden og i Bøgruva i Valle og smeltehytte i Åraksbø. Tiltaket enda i dundrande konkurs. Dammen Damstaden […]
Nordenåkverna – Åraksbø
Nordenåkverna er i dag det einaste kvernhuset som står att langs Hovassåna i Åraksbø. Gjennom tidene kan det ha vore opp mot 20 kvernplassar langs elva. Nordenå ligg i dei bratte bakkane på nordsida av Hovassåna. Garden hadde ein god kvernstad i Skrikarjuvet. Staden er eit godt stykke ovanfor Nordenåbrua, og oppforbi der dammen etter […]
Verksmuren – Setesdalens Koparverk
Langs Bryggjevegen i Åraksbø, like ved Grendehuset, står det att ein svær steinmur etter Setesdalens Koparverk som var i drift i bygda kring 1845–1850. Oppå flata over muren, som bygdefolket kallar Kolbotnen, stod kolhuset og malmhuset til koparverket. Det var svære bygningar! Malmhuset var ein tømra bygning, 13 m lang og 6 m brei. Kolhuset […]
Ekron – Nordre Haugetveit
Ekron er ein gardpart nord for Haugetveit i Åraksbø som i dag høyrer til alle tre hovudbruka på Søndre Sandnes i Bygland. Arealet er om lag 12 000 mål. I mellomalderen var Ekron eigen gard, truleg med busetnad, kalla Nordre Haugetveit. Åkerreiner fleire stader syner at her var dyrka mark. Haugetveit blei altså delt ein gong langt tilbake i tida. Korleis gjekk det til? […]
Vassrenna til «Det Sæthersdalske Kobberværk»
Den gamle vassrenna står att på verkstomta i Åraksbø. Ho minnar oss om dei hektiske åra rundt 1845, då det var eit svært koparverk i drift i Åraksbø. «Det Sæthersdalske Kobberværk» var eit hektisk, men kort industriprosjekt med gruvedrift etter kopar ved Straumsfjorden og Bø i Valle og smeltehytte for koparrmalmen i Åraksbø. Bakgrunn Drifta gjekk i hovudsak føre seg i åra […]
Haugenloftet – ein unik kulturskatt
Haugenloftet, eller Haugeburet som det vel kallast lokalt i Bygland, vart bygd i 1217/1218, på garden Nordre Haugen (gnr. 30 bnr. 4) i Åraksbø i Bygland. Loftet er den eldste ståande bygningen i Aust-Agder. Med unntak for kyrkjebygg, skal loftet vere den nest-eldste trebygningen i Noreg, etter Vindlausloftet i Tokke i Telemark. Tømmeret i bygningen må ha byrja å vekse i vikingtida, rundt […]