Beintsbekken jernbanebru – Evje
Beintsbekken jernbanebru gjekk over Oddeåna rett nord for Evje sentrum. I dag går Riksveg 9 over ein utvida versjon av brua. Denne vesle, men vakre steinkvelvbrua blei bygd for Setesdalsbanen, som opna til Byglandsfjord i 1896. I 1966 blei «kompensasjonsvegen» etter nedlegginga av banen i 1962 bygd langs den tidlegare jernbanetraseen forbi Evje sentrum. Då […]
Moi jernbanebru – Hornnes
Moi jernbanebru er ei kort steinkvelvbru over Storebekk, rett vest for Moikilen i Otra, på Moisund i Hornnes. Brua blei bygd for Setesdalsbanen i 1895. Riksveg 9 går over Storebekk på ei betongbru som er bygd «rundt» den gamle jernbanebrua. Du må derfor gå ned til bekken og undersida av brua for å sjå det vakre steinarbeidet som ein gong er utført. Ho er […]
Birkåsen – Hornnes
Birkåsen, eller Bærkjåsen i Hornnes-dialekta, er ein gamal husmannsplass i Hornnes. Plassen er gått ut frå Futegarden i Hornnes. Simon Alfson Roland fekk husmannssetel på plassen i 1852. Han var den første som rydda og bygde hus der frå 1852 og utover. Han og familien tok etter det Birkås til etternamn. Trekunstnaren Salve Birkås Alv Simonson Birkås, eldste son til […]
Hannås jernbanebru – Hornnes
Hannås jernbanebru er ei kort steinkvelvbru for Setesdalsbanen over Hannåsbekken på Hannåsmoen i Hornnes. Brua blei bygd for Setesdalsbanen i 1895. Riksveg 9 går over Hannåsbekken på ei betongbru rett på austsida av den gamle jernbanebrua. Rett vest for jernbanebrua, i framgrunnen på biletet over, kan me framleis sjå brukara etter ei endå eldre bru på den gamle Setesdalsvegen. Korleis finn du brua Kjelder Rett i […]
Sandbekk jernbanebru – Sandbekkbrua på Rv-9
Sandbekk jernbanebru er eit godt skjult, men vakkert kunstverk av ei steinkvelvbru under austsida av Rv-9 ved Sandbekk heilt sør på Moisundsletta i Hornnes. Over denne vesle brua gjekk Setesdalsbanen. På vestsida av dagens Rv-9 gjekk den gamle Setesdalsvegen. Der er det bygd ein kulvert, ein svær steinmur med opning i, som Sandbekken renn gjennom. Då […]
Vetterhussaga – Hornnes
Vetterhussaga er ei vassdriven sag i Vetterhusbekken, langs Juvvannsvegen på heia sør for Espetveit, i Hornnes. Saga ligg på garden Tønnesland sin grunn (gnr. 26 bnr. 5), og er i dag eigd av Torgny Monan. Ho er ikkje i dagleg bruk lenger. Salve T. Tønnesland (f. 1891, d. 1954) bygde saga på 1920-talet. Steinar Tønnesland har restaurert ho i nyare tid. Ho er spesiell med det at […]
Tyskarminnevegen – Moisund
Tyskarminnevegen var eit vegprosjekt som okkupasjonsmakta sette i gong ved Slettefet på Moisund under 2. verdskrig. Dei ville rette opp hovudvegen – Setesdalsvegen – mellom Kvernhusmyra og Skorva rett sør for Slettefet. Store mengder sprengt stein og fleire fjellskjeringar ligg framleis og minnar om at prosjektet aldri blei ferdig. Slettefet–Skorva–Kvernhusmyra på Norgeskart.no Veg ved Ærekilen Stykket mellom Kvernhusmyra og Skorva […]
Byklarloftet – Fennefoss
Byklarloftet er eit loft – ein overnattingsstad – på gardsbruket Lunden på Fennefoss i Hornnes. Før det kom ordentleg veg mellom Kristiansand og Setesdal, blei setesdølane ofte rodde på Otra frå Kile til Fennefoss. Her kom dei gjerne på kvelden, for det var ei lang strekning å ro. Det var store båtar, med tung last. Byklarane overnatta då mykje i Lunden, og eit loft i våningshuset kallast […]
Bispestolane – spennande kulturminne og fint turmål
Segn eller sanning? Bispestolane er eit freda kulturminne, tre oppmura steinstolar, på Tellaugheia mellom gardane Espetveit og Kalland sør-vest i Evje og Hornnes. Korleis kome dit Frå Rv-9 på Moisund går Fv-301 (Abusdalsvegen) om lag 8 km vestover til Leiteskaret før Bispestolane hyttefelt. Du kan følge skogsbilvegen Bispevegen (over) ca 1,2 km sørover fram til Bispestolane. Dei ligg nær ein […]
Dalemannsteinen – Fennefoss
Dalemannsteinen er ei svær steinblokk ved breidda av Otra rett under Fennefossen på Fennefoss i Hornnes. Han er eit minne etter båtferdsla på Kilefjorden. Når folk på veg frå Kristiansand til Setesdal i eldre tider brukte båt på Kilefjorden, måtte dei gå i land nedanfor Fennefossen. Herfrå måtte dei gå eller ri for å kome vidare oppover dalen til Gullsmedmoen. Der dei gjekk i land, ved […]
Mølletrappa ved Fennefossen
Mølletrappa er i dag mest det einaste som er igjen å sjå etter den svære næringsverksemda som ein gong var ved Mylla, på vestsida av Fennefossen, i Hornnes. I 1803 kom Hans Nielsen Hauge til Setesdal og etter kvart til Fennefoss i Hornnes. Her såg haugianarane mogelegheitar i utnytting av vasskreftene i Fennefossen. Dei skaffa seg fallrettane i fossen i […]
Postvegen i Hornnes
Postvegen var det ein kalla den første ordentlege køyrevegen (kjerrevegen) frå Kristiansand og oppover i Setesdal (Den Sætherdalske hovedvei). Gjennom Hornnes kom han rundt 1840. Mellom Fennefoss og Senum i Hornnes kom den aller første køyrevegen i indre Agder i 1803–1804. Me kan undrast litt. Kvifor akkurat her? Setesdølane trong å hente livsnødvendige varer som […]
Kjetsåbrua – Hornnes
Under dagens moderne betongbru over Kjetsåna skjuler det seg eit vakkert kulturminne. Kjetsåbrua er altså ei steinkvelvbru på Fylkesveg 42 over Kjetsåna på Kjetså i Hornnes. Brua blei bygd i 1933, og utvida og forsterka med betong i 1969. Fram til «kompensasjonsvegen» for nedlegginga av Setesdalsbanen kom gjennom Hornnes på andre halvdel av 1960-talet, var Kjetså bru ein del av hovudvegen mellom Kristiansand og […]
Kongshaugen – Evje
Kongshaugen er ein gravhaug, ein rundhaug av jord, i Fossvik ved Fennefossen på Verksmoen på Evje. Han er tidfest til siste halvdel en av 300-talet e.Kr. (yngre romertid). Haugen blei arkeologisk undersøkt av riksantikvar N. Nicolaysen i 1882. Då var haugen 30 m i tverrmål og om lag 4 m høg. Då han blei bygd, kan han ha vore rundt 25 m […]
Moi gravfelt
Moi gravfelt ligg på garden Moi sin grunn, på Moisund sør i Evje og Hornnes. Feltet ligg ved Moibekken, i skogen om lag 200 meter vest for den gamle Skrivargarden. Det er registrert 26 haugar, 18 rundhaugar og åtte langhaugar. Feltet ligg tett inntil dyrka mark, så det er ikkje urimeleg å rekne med at nokon fleire haugar kan […]
Evje kyrkje
Evje kyrkje er ei langkyrkje i tre. Ho er eit staseleg kulturminne ved innkøyringa til Evje frå nord. Kyrkja vart bygt av Ludvik Karlsen i 1890–1891, og vigsla 16. desember 1891. Det er plass til 450 personar, og kyrkja har galleri. Døypefont og preikestol er og bygt i 1891, og er i tre. Altertavla frå 1891 er […]
Galtelandsteinen – historisk sus ved Fennefossen
Galtelandsteinen er en berømt runestein som stod på Listeinsmoen på Evje i 700 år, fra ca 1016–ca 1750. En etterligning er satt opp på samme sted man tror runesteinen stod. I dag kaller vi Listeinsmoen for Verksmoen. Enten du bor på Evje, er gjest på en av campingplassene i bygda eller bare er på gjennomreise, gir […]
Flåt nikkelgruve
Flåt nikkelgruve er ei nedlagd nikkelgruve i Mykleåsen i Flot mark i Flatebygd i Evje og Hornnes. Ho var ein gong Nord-Europas største nikkelgruve! Sjølve gruva er stengt og plombert. Men det er mykje spennande å sjå oppe på overflata også. Gruveområdet er difor ein ypparleg stad for eit besøk for deg som er interessert i gamal gruvehistorie. Frå hausten 2023 ligg Gruveblikk, dagsturhytta i […]
Hornnes jernbanebru
Hornnes jernbanebru går over Otra rett før elva renn ut i den vesle innsjøen Breiflå. Brua blei bygd i 1895–1896, før opninga av Setesdalsbanen i 1896. Brua er 140 meter lang, og oppført i ein stålkonstruksjon som kviler på seks brukar av lokal gneis. Steinen er fint hogd til av tilreisande rallarar. Det er sagt at det mykje var […]
Vakre Hornnes kyrkje frå 1828
Hornnes kyrkje er ei vakker, åttekanta kyrkje frå 1828 på Hornnes i Evje og Hornnes. Kyrkja vart vigsla av prost Paul Brodahl Larsen 22. juni 1828. Byggmeister var Leg Askildson Hallingskaar frå Laudal i Vest-Agder. Arbeidet var ikkje heilt vellukka, og tårnet var skeivt. Noko seinare vart det difor bygd nytt tårn. Dette arbeidet blei utført av Anders Torson Syrtveit («Anders kyrkjebyggar»). Kyrkja er lafta og har 300 […]