Setesdal Bilruter nr. 22 – «Friluftsbussen»
På Storøy midt ute i Otra på Granheim i Bygland står Setesdal Bilruter sin buss nr. 22 parkert. Truleg for godt. Bussen var den første i Bilruta med radio og høgtalaranlegg. Mellom skuleelevane i Årdal sokn hadde han tilnamnet «Friluftsbussen», fortel Reidar Tveito i den framifrå boka si Riksveg 9. Bruer og særtrekk langs vegen […]
Feleberget – Straumen
Feleberget ved Straumen i Bygland har namn etter dei to brørne Aslak og Alv Straumen. Knut Alvson Moi (f. 1809, d. 1883) var ferjemann på Straumen, på austsida av Storstraumen i Bygland, frå 1844 til det kom bru over Storstraumen i 1858. Han var gift med Ingebjørg Aslaksdotter Austad (f. 1808). Ho var syster til […]
Postvegen – alltid nye skattar å finne!
Ved Rakkenes er det mange spor etter Postvegen frå 1840-talet. Men sanneleg hadde eg ikkje oversett eitt av dei finaste! I 2018 kom den eminente boka Frå postveg til riksveg – vegar og vegminne langs riksveg 9 ut. Leonhard Jansen har skrive teksten. I arbeidet hadde han god hjelp av av eit heilt team; Pål […]
Futevegen – Vegusdal
Futevegen i Vegusdal var ein del av det gamle vegsambandet mellom Evje og Frolands Verk. Han blei bygd som hjulveg på 1840-talet, men var i bruk som ride- og kløvveg lenge før det. I dag er vegen delvis restaurert og merka som turløype, og er ein del av den kulturhistoriske løypa som kallast Allmannavegen. Start frå Vegusdal […]
Slengen – Rygnestad
Måndag 11. desember fekk eg teke meg ein av dei litt for sjeldne turane oppover i dalen. Då nytta eg høvet til ein liten spasertur oppover i jorda bak Rygnestadtunet, til den gamle husmannsplassen Slengen. Slengen ligg rett ved den fyrste kvasse svingen i heievegen frå Rygnestad, heiter det i Gards- og ættesoga for Valle, […]
Skorpetveit – skogen kan skjule så mangt!
Det er Skorpetveit rett ved Riksveg 9 nord i Valle me ser på biletet her frå november 2018. Eg stansa her fordi eg ville ta eit bilete av den gamle setesdalsvegen, bygd ca. 1873. Du ser han framme i biletet. Eg laga eit lite stykke om den gamlevegen for nokre dagar sidan. For eit par […]
Kallshovet – Hornnes
Kallshovet er ein karakteristisk, kjegleforma liten fjelltopp (293 moh.) på Kallhovd i Dåsvannsdalen i Hornnes. Det er bare ein kort tur å gå, men toppen er eit veldig fint utsiktspunkt. Når ferdamannen kom over heia frå vest og såg denne fjelltoppen som derifrå likna eit kalvehovud, fall det heilt naturleg å kalle denne fjelltoppen for […]
Husmannsplassen Hagen – i bilete
Eg har laga eit lite bilethefte om dette vakre og unike kulturminnet på Lauvdal i Bygland. Heftet har 36 sider og format 21 x 21 cm. Eg har auka storleiken i høve til dei siste A-5-hefta mine, slik at bileta kan kome endå meir til sin rett. Prisen hos meg er 80 kr. Heftet er […]
Hagen på Lauvdal – bli med inn!
Den nydelege, gamle husmannsplassen Hagen på Lauvdal i Bygland har mange av oss sett og beundra frå utsida, på veg oppover eller sørover i Setesdal. Vegvaktaren Gunstein S. Lauvdal – den siste som budde i den vesle husmannsstoga – gjorde eit intervju med Setesdølen ca. 1982. Der gav han opplysningar som tyder på at han budde der […]
«Bygland parkvesen» ferdig med første jobben i Hagen!
Arbeidsgjengen med det litt uformelle namnet «Bygland parkvesen» har nå fått rydda unna det mest påtrengande av buskar, kratt, store greiner og små tre m.v. rundt bygningane på husmannsplassen Hagen på Lauvdal. Dei tre er Olav Grendstad (arbeidsleiar) og dei to praktikantane Andrii Ktitor og Yevhen Voroshylin frå Ukraina. Dei er engasjerte på deltid i Bygland kommune i sommar. […]
Husmannsplassen Hagen blir rydda!
Husmannsplassen Hagen på Lauvdal i Bygland er eit vakkert og verdifullt kulturminne i Setesdal. Nå er ein liten flokk personar i parkvesenet i Bygland i gang med å rydde staden for buskar og kratt. Diverre har staden grodd ikkje så reint lite igjen dei seinare åra. Bygningsmassen treng òg noko vøling. Det stod eit stort […]
Dreiv munkar etter kopar i Hamregruva i katolsk tid?
Den eldste gruvedrifta i Setesdal kan etter folketradisjonen ha vore i Hamregruva i Bygland. Hamregruva ligg spektakulært plassert øvst oppe i eit stupbratt fjell på Hamre, på vestsida av Byglandsfjorden. Du kan lese meir om gruva i eit anna stykke her på Setesdalssida. Her har eg lyst til å fortelle litt om eitt av segnene […]
Me minnast!
I dag er det 9. april, og årsdagen for det tyske åtaket på Norge i 1940. Mange mista livet i fridomskampen i åra som følgde. Ein av dei var valldølen og motstandsmannen Knut O. Bø, disponent ved Setesdal Bilruter på Byglandsfjord ved krigsutbrotet. Knut blei avretta av tyskerane på Trandum 9. mai 1944. Siri Johannessen har […]
Veteranbuss nr. 24
Veteranbuss nr. 24 er ein grøn Scania Vabis B55 frå 1960 med overbygg truleg frå Føreland i Øvrebø og svensk motor. Eigar er Setesdal Bilruter. Eg har sett dette fine og nostalgiske køyretøyet langs vegen ganske mange gonger, for eksempel i bilparadar på 17. mai. Eg har ikkje teknisk innsikt, og har ikkje visst anna om køyretøyet enn […]
Gjevt med Setesdal og setesdølar!
Setesdal og setesdølar, årsskriftet til Setesdal sogelag, er i handelen. 2023-utgåva er 9. årgangen, og – igjen – verkeleg fint lesestoff. Årsskriftet følger same låma som tidlegare år, med nokre innleiande ord frå leiaren i sogelaget VIdar Toreid og redaktøren Torgeir Moseid. Torgeir gir seg nå som redaktør, etter å ha hatt ansvaret for dei […]
Kjapt årsmøte og stor kulturkveld
Tysdag 21. februar gjennomførte Evje og Hornnes sogelag årsmøtet sitt på Furuly fleirbrukshus på Evje. Tradisjonen tru blei årsmøtet følgt opp av ein fin kulturkveld. Leiaren i sogelaget, Erik Kjebekk, opna årsmøtet temmeleg presis kl. 18 og ønska alle velkomen. Det var oppimot 40 menneske som ville ha med seg møtet. Det må seiast å […]
Spennande om oppfinnaren Lars Bristol
Bladstyrar Sigurd Haugsgjerd heldt eit spennande, inspirerande og lærerikt kåseri om den «gløymde» husmannssonen og oppfinnaren Lars Bristol frå Hornnes, då Evje og Hornnes sogelag skipa til Kulturkveld på Evje tysdag. Lars Bristol (f. 1848–d. 1924) fekk ei avgjerande innverknad på oppfinninga av glødelampa. Det var Bristol som først klarte å lage ein glødetråd som […]
«Fyrste gong det har vore sild i Byglandsfjorden»
Reidar Tveito har skrive ned ei artig historie om Torjus J. Langerak og lastebilen hans med ei last sild som hamna i Byglandsfjorden nord for Grendi i boka si Riksveg 9 – Bruer og særtrekk langs vegen. I boka er det også eit bilete av lastebilen der han står stranda i vasskanten. Historia har Reidar […]
Likkvila ved Ratøygard
Ein søndag i september 2019 hadde me ein fin tur til Jordalsvatn i Bygland, i nydeleg haustver. Det er to likkviler rett ved vatnet. Ved Ratøygard i austre enden ligg ei likkvile som lokalhistorikaren Torfinn Normann Hageland meiner er etter Ingebjørg Olavsdotter Oppsal. I eit stykke i Setesdølen for ein del år sidan, av Paal […]
Tårnet – Longerak
Langs vegen oppover mot Longerak kraftstasjon står dette spesielle huset. Det skal ha ei rørande historie, som Reidar Tveito har fortald i den framifrå boka si om bruer og særtrekk langs riksveg 9. Reidar seier at han igjen har historia frå Sigrid Nersten Lunden og Magnhild Rygg. Det hadde seg slik at Ingebjørg Langerak hadde […]
Margit Hegland – tippoldemor mi
I 1834 kom ei jente til denne verda, på den øyde husmannsplassen Nedre Kviplassen i Heglands mark, i fjellheimen aust for Kvifjorden, nær grensa mellom Bygland og Sirdal. Ho fekk namnet Margit, og var tippoldemor mi. Margit var nr. 3 i søskenflokken. Før henne var Tellef (f. 1827, d. 1868) og Karl (f. 1831, d. […]
Alfred Skaiå – ein helt frå krigens dagar
Eg er glad i å farte rundt i bygda med fotografiapparatet mitt. 17. mai 2014 var eg ved Hornnes kyrkje og tok bilete. Ordførar Bjørn Ropstad la ned krans på minnesteinen som står utanfor kyrkja til minne om dei honndølane som mista livet i fridomskampen 1940-1945. Når eg seinare har sett gjennom bileta, har eg […]