I Saldalskleiva på Aukland, like nord for idrettsanlegget på Hommeren i Kristiansand, kan me framleis sjå spor etter den første køyrevegen nordover frå byen.
Med «køyreveg» forstår me då ein veg det var mogeleg å køyre med hest og kjerre på.
Saldalskleiva er staden kalla. Vegen ligg på nedsida (vestsida) av Riksveg 9. Den gamle traseen er temmeleg attgrodd og fungerer som kulturbeite. Men kikkar du litt etter, skjøner du fort at det har gått veg her.
Aukland–Saldalskleiva på Norgeskart.no
Etter å ha kome forbi Saldalen, gjekk gamlevegen ned i Auklandsdalen og opp den livsfarlege Auklandskleiva.
Saldalskleiva blei bygd i 1790-åra og var i bruk til 1867. Då blei setesdalsvegen flytta nærare Otra, på austsida av dagens Riksveg 9.
Stykket held fram under biletet
Slik det starta
Den første køyrevegen oppover frå byen blei bygd 1721–1728. Han gjekk bare til Klappane. 1782–1790 kom han fram til Krossen. Vegen blei forlenga til Øvre Strai i same tidsrom. Frå 1791 til 1794 blei han så bygd vidare til Mosby. Først i 1829 kom han vidare nordover frå Mosby. Så langt som til Valle kom det køyreveg for hest og vogn så seint som 1844–1846.
Avløyste Fjellmannsvegen
Før det kom kjerreveg fór setesdølane langs den gamle kløv- og ridevegen (Vestre Fjellmannsvegen) når dei var på bytur. Dei brukte mykje å ro Otra (Torridalsåna) mellom Kristiansand og Mosby. På vinteren fór dei gjerne på isen. Ellers gjekk dei til fots og leidde kløvhesten frå Kristiansand og nordover. Denne gang- og ridevegen kom naturleg nok ut av alminneleg bruk etter at den nye kjerrevegen var bygd.
Kjelder
- Artikkelen om Saldalskleiva på Kulturminnesok.no
- Torfinn Normann Hageland, Gamle veger i Vest-Agder, utgjeve av Statens vegvesen Vest-Agder, 2000, s. 183
