Dam Longeraksvatn ligg ved utlaupet av Longeraksvatnet, på heia aust for Longerak i Bygland.
Dammen regulerer vatnet med fire meter. Det er ein tømmerkistedam med trekledning i fronten.
Historie
I 1912 fekk Otteraaens Brugseierforening (OB) konsesjon til regulering av Longeraksvatnet. Konsesjonen var ein del av «den store reguleringstillatelsen», som gav OB løyve til å regulere Byglandsfjorden opp til kote 203 og regulering av mange av fjellvatna i Setesdal. For Longeraksvatnet sin del var det løyve til ei oppdemming på 2,5 meter og ei senking på 1,5 meter i høve til alminneleg lågvasstand.
Rettane blei overførte til staten som fekk løyve til å regulere fem meter. Staten bygde Langerak kraftverk i 1914 og vatnet frå Longeraksvatnet blei ført gjennom denne. Føremålet med kraftverket den gong var å skaffe straum til den nye tuberkuloseheimen som var under bygging på Landeskogen i Grendi. I desember 1962 overdrog Staten kraftverket med alle rettar til Aust-Agder kraftverk. I 2025 eig Å Energi kraftstasjonen. OB eig damanlegget.
Oppgraderingar
I 1972 blei dammen reparert og alt treverk bytt ut. Siste modifisering av dammen var i 2018. Då blei alt trevirke bytt ut på nytt, og Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE) gav løyve til ti år vidare drift av dammen.
Planar om ny dam
I 2028 går løyvet til å bruke dammen som han er i dag ut. Vidare drift krev ei omfattande oppgradering. Eigaren OB vurderer difor å i staden rive den gamle dammen og byggje ein ny. Arbeidet vil i tilfelle truleg ta til tidleg på hausten 2026. Det er eit spennande prosjekt å følge vidare!
Kjelder
- Om Dam Longeraksvatn på nettsida til Otra Kraft
- Sigmund Skomedal, I skiftende tider og inn i en ny tid, jubileumsbok utgjeve av Otteraaens Brugseierforening, 2001, s. 30 og s. 113
- Sigurd Haugsgjerd, Byggjer ny dam på Longeraksheia, artikkel i Setesdølen nr. 27, 2025, s. 8
- Artikkelen om Dam Longeraksvatn på Setesdalswiki (med kart over området)
